Kara Para Aklama

Karakteristik olarak kara para aklama, üç ayrı aşamada gerçekleşen bir süreç olarak tanımlanmıştır.

1. Yerleştirme: Mali sisteme, suçla elde edilen fonların sunulduğu aşamadır. Kara para aklayan kişiler genellikle bunu yapabilmek için nakit akışının fazla olduğu otel, araba yıkama istasyonu ve restoran gibi işletmeler açarlar.
2. Ayrıştırma: Yasadışı elde edilmiş para ve kaynağının gizlendiği, malvarlığının adeta “yıkandığı’’ esas süreçtir. Bu yolla paranın asıl kaynağına ulaşılması engellenmek istenir.
3. Bütünleşme: “Yıkanmış’’ malvarlığının yasal ekonomiye yeniden dahil edildiği bu son aşamada kara paranın sistemle bütünleşmesi sağlanmış olunur.

Kara para aklama pek çok farklı yolla gerçekleştirilmektedir. Bu nedenle birçok farklı yöntem olmakla birlikte bu yöntemler ülkeden ülkeye ve ekonomide kullanılan araçlara bağlı olarak da değişebilmektedir. Ek olarak kara para aklama yöntemlerinden bir tanesi tek başına kullanılabileceği gibi birkaç kara para aklama yöntemi de birlikte kullanılabilmektedir. Sıklıkla karşılaşılan kara para aklama yöntemleri şunlardır:

1-Mevduat yapılandırması/ Smurfing Yöntemi: 

Yaygın olarak kullanılan bir para aklama yöntemi olan smurfing, yüksek tutarlı yasadışı fonların, dikkat çekmemek ve resmi raporlama eşiklerinden kaçınmak amacıyla çok sayıda kişi adına açılmış hesaplara bölünerek yatırılmasıdır. Zira bazı ülkelerde belirli tutarların üzerindeki nakit işlemlerin bildirilmesi zorunluluğu bulunmaktadır. Türkiye'de bankalar, ithalat, ihracat, görünmeyen işlemler ve sermaye hareketleri dışında, yurtdışına yapılan 50 bin dolar ve üzerindeki transferlere ilişkin bilgiler Merkez Bankasına bildirilmektedir. 

2-Fonların fiziki olarak ülke dışına kaçırılması (Currency Smuggling) yöntemi: 

Bu yöntem, suç gelirinin elde edildiği ülkeden, denetim eksikliği veya işbirliğine müsait kuruluşların bulunduğu ve fonların kolaylıkla yatırılabileceği başka ülkeye fiziki olarak çıkarılmasıdır. Fiziken ülke dışına çıkarılan nakit veya hamiline çek, senet, seyahat çekleri gibi diğer finansal araçlar, kaynağından bir ölçüde de olsa uzaklaşmış olmaktadır. Daha sonra gittiği ülkede yapılan bir dizi işlemle birkaç ülkeyi de dolaşarak ve aklanmış olarak ilk çıktığı ülkeye getirilebilmektedir. 

3-Sahte fatura (Hayali ihracat, ithalat) yöntemi: 

Bu yöntemle, değeri çok düşük veya hiç olmayan bir mal ihraç edilmiş gibi gösterilmekte ve fatura buna uygun düzenlenmekte, daha sonra yurt dışında bulunan suç geliri ihracat geliriymiş gibi gösterilerek ülkeye getirilmektedir. Örneğin gerçek değeri 80 bin dolar olan mal için 800 bin dolar karşılığı fatura düzenlenmek suretiyle silah kaçakçılığından elde edilen 720 bin dolar tutarındaki suç geliri, ihracat geliri gibi gösterilebilmekte ve böylece aklanmaktadır. 

4-Nakit para kullanan iş yerlerinin (göstermelik şirketler) işletilmesi yöntemi: 

Bu yöntemde cafe, benzin istasyonu gibi nakit para akışının yoğun olduğu işyerleri kurulmaktadır. Bu tür işyerlerinin seçilmesinin nedeni bunların muhasebe denetimlerinin yapılmasının oldukça zor olmasıdır. Böylece yasadışı kaynaklardan gelen fonlar, bu işyerlerinden elde edilen gelirlere karıştırılabilmektedir. 

 5-Döviz büroları yöntemi: 

Birçok ülkede bulunan ve nakit ağırlıklı çalışan döviz bürolarının suistimale açık yönleri çok fazladır. Bu kurumlar vasıtasıyla paranın değişimi nedeniyle gelirin kaynağından bir ölçüde uzaklaştırılması sağlanabilmektedir. Küçük banknotlar büyüklere veya eldeki para birimleri diğer para birimlerine çevrilebilmektedir. Böylece finansal sisteme entegre edilmesi kolaylaşmaktadır. 

6-Oto- finans borç yöntemi (back-to-back loans): 

Bu yöntemle, kara parayı aklayan kişi, suç gelirlerini başka bir ülkeye, bir banka kredisi için güvenlik veya teminat olarak değiştirir ve bu da ilk ülkeye geri gönderilir. Bu yöntem sadece aklanmış paraya gerçek bir kredi görünümünü vermez, düzenli olarak malvarlığıyla ilgili farklı odak noktaları gösterir. 

7-Tabela şirketleri (Paravan Şirketler) yöntemi: 

Herhangi bir ticaret veya imalat faaliyetinde bulunmayan, genellikle farklı ve uzak merkezlerde kurulan şirketlerdir. Göstermelik şirketlerden farklı profil oluşturmaktadırlar. Göstermelik şirketlerde aklama amacı olmakla birlikte yasal bir faaliyet ve bir işyeri söz konusudur. Oysa paravan şirketler sadece kağıt üzerinde bulunmaktadır. Kurulmalarındaki amaç, ayrıştırma aşamasında fon transferlerinin bu şirketler üzerinden geçirilmesi yoluyla inceleme sürecinde iz sürmeyi zorlaştırmaktır. 

8-Vergi cennetleri (kıyı bankacılığı/off-shore) yöntemi: 

Kıyı bankacılığı, ülke dışında sağlanan gelirlerin yine ülke dışında kullanıldığı, diğer bankalara uygulanan yasa ve yönetmeliklerin dışında kalan ve bankalarındaki müşteriler hakkında bilgi verilmesinin zor koşullara sahip olduğu yani sır saklama ilkesinin hâkim olduğu serbest bankalardır. Faiz oranlarında serbestlik ve bazı vergilerden muaf olmasından dolayı kıyı bankacılığının bulunduğu yerler, vergi cenneti olarak tarif edilmektedirler. Kıyı bankalara kara para yatırılıp buradan da istenilen her yere paranın transferi yapılarak kara para aklama faaliyetleri gerçekleştirilebilmektedir. 

 9-Parçalama (Structuring) yöntemi: 

Eldeki fonu küçük miktarlara bölüp bankaya yatıracak kadar çok sayıda kişiyi (şirinleri) bulmak her zaman mümkün olmamaktadır. Bu durumda kişi sayısı yerine işlem sayısını artırmak suretiyle bildirimden kaçınma yolu tercih edilmektedir. Örneğin 1,5 milyon dolarlık bir tutar, ortalama 7 bin dolarlık 200'den fazla transfer işlemi yapılarak aklanabilmektedir.

• Ülkemizde 4208 sayılı ‘‘Kara paranın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun’’ hükmüne uygun işlemler yapılır.
• Yine kara paranın aklanmasının önlenmesi amacıyla 4208 sayılı kanun kapsamında 1996 yılında Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) kurulmuştur. MASAK, suç gelirlerinin aklanması ve güvenli bir toplum oluşturma çabalarında etkili görevler üstlenir. Uygulamanın tespiti için elde ettiği bilgileri en hızlı şekilde değerlendiren, en iyi şekilde analiz eden ve sonuçları ilgili birimlere ileten kurum, Maliye Bakanlığına bağlı olarak çalışmalarını sürdürmektedir. 
• Kara para kazanmak ve bu parayı aklamak birbirinden bağımsız iki ayrı suçtur.
• Kara para aklama suçunu işleyenler iki seneden beş seneye kadar hapis veaklanan kara paranın bir katı ağır para cezasıyla cezalandırılır ve faizleri de dahil olmak üzere kara para kapsamındaki mal ve değerler ile bunların ele geçirilememesi halinde bunlara tekabül eden mal varlığının mülkiyetinin de devlete aktarılmasına hükmolunur.
• Kara para, terör suçlarından veya Türkiye'ye ithali veya Türkiye'den ihracı kanunla yasaklanmış herhangi bir madde ve eşya kaçakçılığından elde edilmiş veya suç yukarıda belirtilen terör suçlarına kaynak sağlamak amacıyla işlenmiş ise verilecek ceza dört seneden az olamaz.
• Suçun, görevi sebebiyle memur ve kamu görevlileri tarafından ve ayrıca şiddet veya tehditle veya silah kullanarak işlenmesi halinde hükmolunacak cezalar, ayrıca bir misli artırılır.
• Bu suçların tüzel kişilik bünyesinde işlenmesi halinde, tüzel kişiler de para cezası ile cezalandırılır.

• Kara para aklama suçlarının kovuşturulmasında zamanaşımı süresi "onbeş" yıldır. Dava açılması zamanaşımını keser.
• Kara paranın aklanması suçuna ilişkin talepler, kara paranın bulunduğu yer mahkemesince karara bağlanır. Yabancı ülkelerin müsadere talepleri ve kara paranın kontrollü teslimatı hakkında karar vermeye Ankara Sulh Ceza Mahkemesi yetkilidir.